Rezonans magnetyczny a karmienie piersią

Spis treści:

• Czy po rezonansie magnetycznym można karmić piersią?
• Czy kontrast przenika do mleka matki?
• Jak długo środek kontrastowy utrzymuje się w mleku matki?
• Czy należy odciągać i wylewać mleko po badaniu?
• Jakie kontrasty są stosowane w rezonansie magnetycznym?
• Czy środki kontrastowe mogą powodować skutki uboczne?
• RTG a karmienie piersią

Czy po rezonansie magnetycznym można karmić piersią?

MRI bez środka kontrastowego a karmienie piersią

Badanie MRI wykonane bez użycia środka kontrastowego jest całkowicie bezpieczne dla matek karmiących. Pole magnetyczne oraz fale radiowe stosowane podczas tego badania nie wpływają na skład ani jakość mleka matki, co pozwala na kontynuowanie karmienia bez żadnych przerw.

MRI ze środkiem kontrastowym a karmienie piersią

W niektórych przypadkach, aby uzyskać bardziej precyzyjne obrazy, stosuje się środki kontrastowe zawierające gadolin. Pojawiają się wtedy pytania o ich wpływ na mleko matki i bezpieczeństwo niemowlęcia.

Jeśli badanie MRI przeprowadzono bez podania środka kontrastowego, nie ma żadnych przeciwwskazań do karmienia piersią zaraz po zakończeniu procedury. Pole magnetyczne i fale radiowe używane w rezonansie nie mają wpływu na skład mleka matki ani na zdrowie dziecka.

Sytuacja może wyglądać inaczej, gdy podczas MRI stosowany jest środek kontrastowy. Wówczas pojawia się pytanie, czy substancja ta dostaje się do mleka matki i czy może wpłynąć na niemowlę.

Czy kontrast przenika do mleka matki?

Środki kontrastowe stosowane w rezonansie magnetycznym w niewielkich ilościach mogą przenikać do mleka matki, jednak są one śladowe. 

Kluczowe informacje:

• Minimalna przenikalność do mleka: Mniej niż 0,04% podanej dawki gadolinu przenika do mleka matki w ciągu pierwszych 24 godzin po podaniu.
• Niska absorpcja przez niemowlę: Z tej niewielkiej ilości, mniej niż 1% jest wchłaniane przez przewód pokarmowy dziecka.
• Oficjalne zalecenia: Organizacje takie jak American College of Radiology oraz Academy of Breastfeeding Medicine stwierdzają, że nie ma potrzeby przerywania karmienia piersią po podaniu gadolinu.

W praktyce oznacza to, że zawartość gadolinu w mleku matki jest tak mała, że jego wpływ na dziecko jest znikomy. Wiele mam zastanawia się jednak, czy dla własnego spokoju powinny zrobić przerwę w karmieniu. Jest to indywidualna decyzja, jednak należy pamiętać, że według aktualnych badań naukowych i zaleceń medycznych, nie ma takiej konieczności ze względów bezpieczeństwa.

Jak długo środek kontrastowy utrzymuje się w mleku matki?

Organizm dorosłego człowieka stosunkowo szybko wydala gadolin. Jego okres półtrwania wynosi około 1,5 godziny, co oznacza, że już po kilku godzinach jego stężenie w organizmie znacząco spada. Jeśli w mleku matki obecna jest minimalna ilość kontrastu, to w krótkim czasie ulega on dalszemu rozkładowi i eliminacji.

Niektóre mamy decydują się na odczekanie kilku godzin lub nawet jednej doby przed kolejnym karmieniem. Jeśli pojawiają się jakiekolwiek wątpliwości, można wcześniej odciągnąć porcję mleka do podania dziecku po badaniu.

Czy należy odciągać i wylewać mleko po badaniu?

Nie ma jednoznacznej potrzeby odciągania i wylewania mleka po badaniu MRI z kontrastem, ponieważ ilość substancji przechodzącej do pokarmu jest bardzo niewielka. Jednak niektóre mamy dla własnego komfortu wolą zachować ostrożność i stosują krótką przerwę w karmieniu lub odciągają mleko przed badaniem, aby móc je podać dziecku później.

Taka decyzja jest indywidualna i zależy od podejścia mamy. Jeśli badanie było planowane z wyprzedzeniem, warto wcześniej przygotować się na ewentualne odciągnięcie pokarmu i jego przechowanie. 

W przypadku planowanego odciągania mleka należy pamiętać o kilku istotnych kwestiach:

• Mleko odciągnięte przed badaniem można bezpiecznie przechowywać w lodówce do 4 dni lub w zamrażarce do 6 miesięcy
• Jeśli mama decyduje się na odciąganie po badaniu, warto to robić w regularnych odstępach czasu, aby utrzymać laktację
• Odciągnięte mleko najlepiej przechowywać w sterylnych pojemnikach lub specjalnych woreczkach do mrożenia pokarmu

Warto podkreślić, że według najnowszych badań i zaleceń międzynarodowych organizacji medycznych, takich jak European Society of Urogenital Radiology, nie ma konieczności wyrzucania odciągniętego mleka po badaniu z kontrastem. Ilość gadolinu, która może przeniknąć do pokarmu, jest tak znikoma, że nie stanowi zagrożenia dla dziecka.

Jakie kontrasty są stosowane w rezonansie magnetycznym?

Najczęściej stosowane środki kontrastowe w MRI to substancje zawierające wcześniej wspomniany gadolin, takie jak:

• gadobutrol (Gadovist) - makrocykliczny środek kontrastowy o wysokim stężeniu jonów gadolinu, szczególnie skuteczny w obrazowaniu ośrodkowego układu nerwowego i naczyń krwionośnych,
• gadoteridol (ProHance) - paramagnetyczny środek kontrastowy o budowie niejonowej, charakteryzujący się wysokim profilem bezpieczeństwa i szybką eliminacją z organizmu,
• gadoksenan - specjalistyczny środek kontrastowy stosowany głównie w diagnostyce wątroby i dróg żółciowych.

Są one szeroko wykorzystywane w diagnostyce i dobrze przebadane. Wszystkie te substancje są podawane w dawkach klinicznych dostosowanych do masy ciała pacjenta, zwykle w przedziale 0,1-0,2 mmol/kg masy ciała.

W diagnostyce obrazowej stosowane są także inne kontrasty, np. na bazie jodu, wykorzystywane w tomografii komputerowej (TK). Podobnie jak gadolin, również te substancje nie pozostają w organizmie na długo i nie kumulują się w mleku matki w znaczących ilościach. Badania kliniczne potwierdzają, że zarówno gadolinowe, jak i jodowe środki kontrastowe są bezpieczne dla matek karmiących, pod warunkiem stosowania ich zgodnie z zaleceniami i pod nadzorem wykwalifikowanego personelu medycznego.

Czy środki kontrastowe mogą powodować skutki uboczne?

Podawane dożylnie kontrasty mogą w rzadkich przypadkach powodować krótkotrwałe reakcje organizmu. Większość z nich ma charakter łagodny i ustępuje samoistnie w ciągu kilku godzin. 

Najczęściej występujące skutki uboczne to:

• nudności i wymioty,
• uczucie gorąca lub zimna rozchodzące się po ciele,
• zawroty i bóle głowy,
• reakcje alergiczne (rzadko), takie jak:
  • pokrzywka lub swędzenie skóry
  • zaczerwienienie w miejscu podania
  • łagodny obrzęk twarzy

W bardzo rzadkich przypadkach mogą wystąpić poważniejsze reakcje, jak skurcz oskrzeli czy reakcja anafilaktyczna, dlatego badanie zawsze wykonuje się w obecności wykwalifikowanego personelu medycznego.

Jeśli mama czuje się osłabiona po badaniu, może chwilowo odpocząć przed powrotem do opieki nad dzieckiem. Warto również zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu, pijąc zwiększoną ilość wody w ciągu 24 godzin po badaniu, aby przyspieszyć eliminację substancji. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów należy niezwłocznie poinformować personel medyczny.

RTG a karmienie piersią

W przeciwieństwie do rezonansu magnetycznego, RTG wykorzystuje promieniowanie jonizujące do uzyskania obrazu tkanek i kości. Promieniowanie rentgenowskie nie pozostaje w organizmie po zakończeniu badania – działa tylko w momencie wykonywania zdjęcia, więc nie wpływa na skład mleka matki ani na dziecko.

W przypadku RTG z użyciem środka kontrastowego (baryt lub jodowy środek cieniujący), ilość substancji przenikającej do mleka matki jest znikoma i szybko usuwana z organizmu. Oznacza to, że zarówno RTG bez kontrastu, jak i większość badań z kontrastem, nie wymaga rezygnacji z karmienia piersią.

Rezonans magnetyczny, nawet z użyciem środka kontrastowego, również nie wymaga przerywania karmienia piersią ze względu na śladową ilość kontrastu w mleku. Przed badaniem warto skonsultować swoje wątpliwości z lekarzem, a w razie potrzeby można wcześniej odciągnąć mleko. Każda mama powinna podjąć decyzję zgodnie ze swoim komfortem, mając świadomość bezpieczeństwa tych badań diagnostycznych.

Źródła:

1. Nissan, N., Bauer, E., Moss Massasa, E. E., & Sklair-Levy, M. (2022). Breast MRI during pregnancy and lactation: clinical challenges and technical advances. Insights into imaging, 13(1), 71.
2. Newman, J. (2007). Breastfeeding and radiologic procedures. Canadian Family Physician, 53(4), 630.