Wpływ cukru na rozwój dziecka

Czy warto ograniczyć cukier?

Cukry są powszechnie stosowane w produktach spożywczych, zarówno jako źródło słodyczy, jak i do innych celów, takich jak konserwowanie, zagęszczanie czy poprawa tekstury. Odpowiednia dieta dzieci to w dużej mierze wybór rodziców. Warto mieć jednak na uwadze, że to, w jaki sposób karmimy dziecko, przekłada się na jego późniejszy rozwój oraz dojrzewanie. Pod określeniem cukru często słyszy się „cichy zabójca”, ponieważ nie daje on efektów od razu, tylko przy długotrwałym stosowaniu. Łyżeczka cukru dziennie jeszcze nikogo nie zabiła, jednak warto wiedzieć, że po tej jednej łyżeczce cukru dorosły człowiek, jak i małe dziecko, mogą wpaść w stan drażliwości oraz ogólnego rozchwiania emocjonalnego. Cukier może wywołać uzależnienia u dzieci, ponieważ ich rozwijający się organizm nie jest jeszcze w pełni zdolny do kontrolowania impulsów, ani hamowania ochoty na słodycze. Zastępowanie innych posiłków słodyczami może spowodować, że dziecko nie będzie w stanie się skupić na konkretnej czynności, a jego motywacją do działania może stać się otrzymywanie słodyczy. To tak naprawdę błędne koło, które prowadzi do zaburzeń w całym organizmie najmłodszego członka rodziny. Cierpi układ odpornościowy, zęby, wątroba oraz kości i stawy, czyli wszystko, co niezbędne jest człowiekowi do prawidłowego funkcjonowania. Według WHO, istnieje ogromna zależność między dietą w dzieciństwie, a otyłością w późniejszych latach, uważaną za chorobę.

Różne formy cukru w produktach spożywczych

Jako że cukier to składnik, który znajdziemy w większości produktów, warto sprawdzać, jaka jego ilość (oraz jego pochodnych) zwarta jest w ich składzie. Może znajdować się pod nazwą glukoza, fruktoza, galaktoza, sacharoza, laktoza, maltoza, dekstroza, skrobia, maltodekstryna i słód jęczmienny. Co więcej, może również pojawić się w postaci syropów, tak jak najpopularniejszy syrop glukozowo-fruktozowy, który wytwarzany jest ze skrobi kukurydzianej. Ilość cukru, w przeciwieństwie do tego, co zapewniają producenci, nie zmniejsza się z roku na rok, a wręcz przeciwnie. Cukier zastępowany jest innymi, nie do końca zdrowymi substancjami, które go imitują i powodują, że produkty przybierają dla dzieci przyjemny smak.

Dla przykładu:

• napoje słodzone oraz gazowane zawierają od 10 do 13 łyżeczek cukru w 500 ml produktu,
• woda smakowa w 100 ml ma około łyżeczki cukru,
• owocowe jogurty w jednej porcji to około 2,5 łyżeczki cukru.

Ile cukru dla dziecka?

Główny Urząd Statystyczny poinformował już jakiś czas temu, że w latach 2008-2017 spożywanie cukru przez Polaków wzrosło o prawie 12 kg. Ta średnia, jak się okazuje, to coś, czego nie spodziewała się sama Światowa Organizacja Zdrowia, ponieważ ustalone przez nich normy dotyczące spożycia cukru zostały przekroczone kilkukrotnie. Jak informują również, zawartość cukru w diecie nie powinna przekraczać 10% dziennego zapotrzebowania na kalorie. Warto wspomnieć, że łyżeczka cukru to 20 kcal, a w diecie dzieci, które nie ukończyły 1. roku życia, cukier nie powinien się pojawiać wcale. Dzieci w Polsce, a właściwie ich rodzice, wcale nie oszczędzają na słodkich przekąskach, napojach oraz samym cukrze. Normy przekraczane są często dwu-, a nawet trzykrotnie. Wszystko za sprawą gotowych przekąsek i dań, napojów gazowanych, deserów i wielu innych. Niewiedza o tym, jak szkodliwy może być cukier oraz jak poważne mogą być skutki jego nadmiernego spożywania. Mogą być widoczne już w pierwszych latach życia dziecka.

Czym zastąpić cukier?

Unikanie cukru w diecie może nie być łatwe. Warto jednak postarać się, aby ograniczyć go do minimum. Jeśli mamy możliwość, postawmy na świeżo wyciskane soki bez dodatku cukru lub własnoręcznie robione kompoty, w których nie ma zbędnych dodatków. Słodkie przekąski można zastąpić równie słodkimi owocami. Suszone śliwki, morele, rodzynki, daktyle to nie tylko słodycz, ale również dodatkowe źródło witamin i składników mineralnych, które są ważne w diecie rozwijającego się wciąż człowieka. Wpływ cukru na rozwój dziecka można zmniejszyć, zamieniając cukier na miód czy syrop klonowy, który jest znacznie zdrowszy. W zimie, kiedy dostęp do owoców jest utrudniony, można postawić na suszone owoce w mieszance z orzechami oraz nasionami, które wzbogacone są w niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu tłuszcze. Latem zaś warto sięgnąć po sezonowe owoce, najlepiej takie z pewnych upraw. Odpowiednie planowanie posiłków to przede wszystkim nacisk na zmniejszenie składników, które nie wpływają korzystnie na rozwój pociech. Kształtowanie zdrowych nawyków od najmłodszych lat wspiera zdrowy rozwój dziecka i sprawia, że w dorosłym życiu będą mniej narażone na choroby wywoływane przez nadmiar cukru.

Źródła:

A.Lesiowska., Jak cukier zaburza rozwój poznawczy i emocjonalny dziecka?, Fundacja Szczęśliwi Bez Cukru

https://planujedlugiezycie.pl/index.php/aktualnosci/plywamy-w-morzu-cukru/, z dnia 17.10.2023

M.Maćków., E.Piotrowska., M.Bronkowska., Źródła pokarmowe węglowodanów w diecie dzieci w wieku 2-6 lat a świadomość rodziców na temat ich zawartości w produktach spożywczych, PRZEGLĄD PEDIATRYCZNY, 2020/Vol. 49/No. 3/7-13

P.Kapczuk., N.Komorniak., K.Rogulska., M.Bosiacki., D.Chlubek., Żywność wysokoprzetworzona i jej wpływ na zdrowie dzieci i osób dorosłych, POSTĘPY BIOCHEMII Tom 66 Nr 1 (2020)