Mental Load - o trudnej sztuce zarządzania życiem rodzinnym

Obciążenie umysłowe: rola matki jako menedżerki domu

Matka często wchodzi w rolę menedżerki domu, harmonizując wszelkie aspekty domowego organizmu. Nie chodzi tylko o klasyczne obowiązki, takie jak gotowanie, sprzątanie, czy opieka nad dziećmi. To również przygotowywanie harmonogramów, organizowanie wizyt lekarskich, pamiętanie o urodzinach i wydarzeniach szkolnych, a także utrzymywanie relacji z bliskimi. Na początkowym etapie życia malucha, młodej mamie szczególnie zależy na jak najlepszym wywiązywaniu się ze swoich obowiązków, a przejęcie pełnej kontroli daje poczucie bezpieczeństwa w tej nowej życiowej sytuacji. Badania jasno pokazują: wszechobecna presja na bycie super mamą sprawia, że aż siedem na dziesięć kobiet odczuwa wyrzuty sumienia, gdy poświęca czas wyłącznie dla siebie. Jak widać, bycie niezastąpioną w życiu codziennym ma również swoje ciemne strony.  Wielozadaniowość i stała gotowość do reagowania na potrzeby innych mogą prowadzić do chronicznego stresu psychicznego.

Partner w kontekście przeciążenia umysłowego

Współdzielenie odpowiedzialności i aktywna współpraca w zarządzaniu domem oraz życiem rodzinnym to dobra droga do ulżenia matce w jej codziennych obowiązkach. Dlatego partner/małżonek odgrywa kluczową rolę w zmniejszaniu obciążenia umysłowego. Dzielenie się zadaniami, planowaniem i organizacją spraw, może zredukować obciążenie psychiczne oraz zwiększyć poczucie równości i zrozumienia w związku, poprawiając relację między rodzicami.

Zmianom ulegają również społeczne normy związane z rolami w domu. Ojcowie coraz aktywniej uczestniczą w opiece nad dziećmi i dbają o codzienne potrzeby domu. Równy i sprawiedliwy podział zadań między partnerami jest coraz powszechniejszym modelem rodzinnym, w związku z czym obciążenie umysłowe daje się rozmyć pomiędzy rodzicami.     

Objawy i konsekwencje przeciążenia psychicznego

Obciążenie mentalne może mieć wiele negatywnych konsekwencji. Poczucie ciągłego stresu, niewystarczająca ilość snu, zmęczenie i irytacja to tylko niektóre z objawów. Matki często mają wrażenie, że muszą pamiętać o wszystkim i dbać o każdy detal, co może prowadzić do psychicznego przeciążenia i wypalenia. Niektórym partnerom z kolei często ciężko jest zrozumieć perspektywę swojej partnerki, bo przecież „wystarczyło poprosić o pomoc”, co implikuje, że to jej rolą jest wiedzieć, co powinno być zrobione. Taki schemat postępowania to prosta droga do frustracji i w konsekwencji rozpadu bliskiej relacji.

Jak zredukować obciążenie psychiczne?

Istnieje wiele sposobów na złagodzenie obciążenia psychicznego. Jednym z najważniejszych jest aktywne dzielenie się obowiązkami i odpowiedzialnościami z partnerem. Wiele kobiet podświadomie wychodzi z założenia, że tylko one są w stanie dane zadanie wykonać i nadzorować każdy aspekt życia domowego. Warto przekonać się, że wraz z partnerem, przy odrobinie wysiłku i dobrych chęci, możecie zacząć stanowić zgrany zespół, nawet kosztem kilku kompromisów. Kluczowe jest jednak zrozumienie, że podział obowiązków jest równy tylko wtedy, gdy partner sam odpowiednio wcześnie dostrzega potrzebę wykonania pewnych zadań i robi je bez konieczności proszenia go o to. Oboje partnerzy muszą czuć równą odpowiedzialność za prowadzenie domu i opiekę na dziećmi. Zrobienie prania nie polega przecież wyłącznie na włożeniu ubrań do pralki, wsypaniu proszku i naciśnięciu przycisku „start”. To również rozwieszenie tego prania po jego zakończeniu, a następnie zdjęcie ubrań z suszarki, posortowanie ich i odłożenie z powrotem do szuflady.  Być może będą one na początku odrobinę bardziej pogniecione, a w stercie czarnego prania zawieruszy się pojedyncza czerwona skarpetka, ale taki kompromis wart jest zdjęcia ze swoich barków całego tematu. Na takim modelu podziału obowiązków skorzystają również dzieci – nowoczesne, bardziej równościowe wzorce wyniesione z domu zaowocują samodzielnymi i empatycznymi dorosłymi.

W natłoku codziennych spraw konieczne jest odnalezienie przestrzeni na odpoczynek, czas tylko dla siebie, przyjemności, czy aktywność fizyczną. Dobrze jest też pamiętać o zdrowej i zrównoważonej diecie. Nie bój się poprosić o wsparcie bliskich, gdy tego potrzebujesz – na pewno wykażą się zrozumieniem względem przeciążonej codziennymi sprawami mamy. Jeśli istnieje taka możliwość, warto rozważyć zaangażowanie profesjonalnej pomocy domowej, która odciążyłaby obydwoje partnerów z części obowiązków. Z pomocą przyjść mogą również wirtualne planery i aplikacje, które pomogą w rozsądnym podziale zadań i ról.

Kluczowa jest jednak wyrozumiałość wobec samej siebie i akceptacja faktu, że nie wszystko musi być zawsze zrobione idealnie. Czasem od perfekcyjnie wysprzątanego domu ważniejsza jest wypoczęta i zadowolona mama. Pierwszym, najważniejszym krokiem do zredukowania obciążenia psychicznego jest zatem zrozumienie, jaki ciężar rodzic dźwiga na co dzień (często nawet nie świadomie!) i jak ważne jest zachowanie odpowiedniego balansu między obowiązkami a odpoczynkiem bez wyrzutów sumienia.