Kiedy dziecko zaczyna chodzić?

Jak wygląda nauka chodzenia?

Nauka chodzenia to jeden z najważniejszych i najbardziej ekscytujących etapów w życiu małego człowieka. Oprócz rozwoju motorycznego, chodzenie przyczynia się do wzmocnienia mięśni nóg, poprawia równowagę i koordynację ruchową.

W pierwszych miesiącach życia niemowlęta są całkowicie zależne od opieki dorosłych. Ich układ mięśniowy jest słaby, a koordynacja ruchowa jeszcze nie została rozwinięta. Maluchy leżą na plecach lub brzuchu, poruszając głównie rękami i nogami w przypadkowych ruchach. W miarę upływu czasu, około 2-3 miesiąca życia, zaczynają rozwijać kontrolę nad głową i szyją. Zyskują większą siłę mięśniową, dzięki czemu mogą podnosić głowę i obracać ją na boki podczas leżenia na brzuchu. To pierwszy etap rozwijania umiejętności potrzebnych do późniejszego chodzenia.

W kolejnych miesiącach niemowlęta zaczynają odkrywać możliwość obracania się i zmiany pozycji, z leżenia na plecach, na brzuch. Poprzez wzmocnienie mięśni brzuszka, ramion i nóg, coraz bardziej aktywnie uczestniczą w eksplorowaniu świata wokół siebie. W wieku około 6 miesięcy niemowlęta zaczynają unosić się na nóżkach, podpierając się rękoma, co pozwala im na wyprostowanie kręgosłupa.

Pierwsze próby dziecka we wstawaniu na nóżki są zazwyczaj pełne niepewności. W wieku około 6-9 miesięcy dziecko zaczyna próbować podpierać się rękami, unosząc się na niewielką wysokość. To początek fazy, w której rozwija się siła mięśniowa potrzebna do utrzymania równowagi. W miarę, jak dziecko staje się silniejsze, zaczyna próbować wstawać, trzymając się mebli, łóżeczka, ścian czy oparcia krzesełka. To znak, że koordynacja wzrokowo-ruchowa rozwija się i dziecko zdaje sobie sprawę, że jest w stanie zmienić swoje położenie w przestrzeni. Kolejnym krokiem w nauce chodzenia jest próba stawiania pierwszych samodzielnych kroków.

Pierwsze kroki dziecka – jak wspierać malucha?

Stawianie pierwszych kroków wymaga pomocy i uwagi ze strony rodziców, którzy mogą wspierać malucha w nauce chodzenia na kilka sposobów: 

• zachęcanie do samodzielnego poruszania się – dobrze jest dać dziecku wystarczająco dużo czasu na swobodne poruszanie się i eksplorowanie otoczenia,
• wsparcie równowagi – na początku dziecko może potrzebować pewnych pomocy w utrzymaniu pionu. Można użyć stabilnego krzesła lub innej podpory, aby dziecko mogło się oprzeć i podtrzymać,
• zrozumienie, bez presji – dzieci rozwijają się w różnym tempie, więc ważne jest, aby nie naciskać na dziecko do nauki chodzenia, jeśli samo jeszcze nie jest gotowe,
• stymulacja zmysłów – maluch potrzebuje bodźców sensorycznych, które pobudzą jego zainteresowanie i zachęcą do eksploracji. Można umieścić przed nim interesujące zabawki lub przedmioty, które będą go motywować do podjęcia prób chodzenia w ich kierunku.

Badania i eksperci wskazują, że nie ma potrzeby kupowania dziecku chodzika. Niejednokrotnie mówi się, że w rzeczywistości, korzystanie z niego może opóźnić proces nauki chodzenia i mieć negatywny wpływ na rozwój dziecka. Co więcej, chodziki nie wspierają równomiernego rozwoju mięśni. Maluch opierający się na chodziku ma ograniczoną swobodę ruchu, a jego mięśnie nóg nie pracują w pełni, jak w przypadku naturalnego chodzenia. Brak odpowiedniego obciążenia i stymulacji mięśni może prowadzić do opóźnienia rozwoju motorycznego.

Aby zapewnić dziecku odpowiednie warunki do nauki chodzenia, ważne jest, aby dbać o bezpieczeństwo i stworzyć mu bezpieczną przestrzeń do eksploracji. W tym celu należy usunąć z jego zasięgu wszelkie ostre, twarde lub ciężkie przedmioty, które mogą stanowić zagrożenie w przypadku upadku. Warto zabezpieczyć kanty i rogi mebli, a także schody. W przypadku obecności dywanu lub małych chodników w pomieszczeniu warto zwrócić uwagę na ich stan. Jeśli się podwijają lub mają widoczne uszkodzenia, lepiej je zwinąć i odłożyć w odosobnione miejsce. To, co dla nas nie stanowi problemu lub jest tylko wizualnym mankamentem, dla stawiającego swoje pierwsze kroki maluszka, może okazać się już niemałą przeszkodą.

Dobrze jest zachęcać dziecko do chodzenia boso, ponieważ przynosi to wiele korzyści dla rozwoju fizycznego. Kiedy maluch porusza się bez obuwia, ma możliwość bezpośredniego kontaktu stóp z podłożem. To z kolei stymuluje odpowiednie rozwijanie się stóp, mięśni i stawów. Dziecko może swobodnie unosić, zginać i prostować palce oraz wykorzystywać całą powierzchnię stóp do chodu. Tego rodzaju ruchy angażują i wzmacniają mięśnie nóg i stóp, a także rozwijają właściwą postawę ciała. Co więcej, chodzenie boso po różnorodnym podłożu, takim jak trawa, piasek, kamienie czy dywan, dostarcza stymulacji sensorycznej. Dziecko odczuwa różne tekstury i nierówności pod stopami, co rozwija jego zmysł propriocepcji.

Nauka chodzenia to także nauka upadania! Chęć ochrony malucha przed upadkiem to oczywiście naturalny odruch każdego rodzica, ale w przypadku rozwoju umiejętności chodzenia, warto pozwolić dziecku na samodzielne eksplorowanie otoczenia - będzie to budować jego pewność siebie i poczucia równowagi. 

Kiedy dziecko zaczyna chodzić samodzielnie?

Kiedy dziecko nabiera pewności siebie w chodzeniu przy podparciu, przychodzi czas na samodzielne kroki. W wieku około 9-12 miesięcy maluch często może już odważnie stawiać pierwsze kroki, trzymając się za rękę osoby dorosłej. To moment, w którym rośnie jego pewność siebie, a także umiejętność utrzymania równowagi. Dzieci często próbują stawiać kroki na palcach lub z szeroko rozstawionymi nogami, co pomaga im utrzymać stabilność.

Około 12-14 miesiąca życia maluch zaczyna próbować chodzić bez wsparcia. Na początku jest to tylko kilka kroków, które zazwyczaj kończą się upadkiem. To naturalny etap, który wymaga cierpliwości i zachęty ze strony rodziców. Dziecko stopniowo nabiera coraz większej pewności siebie i coraz dłużej utrzymuje się na nogach. Nauka chodzenia to proces, który nie jest jednak taki sam dla wszystkich dzieci. Niektóre maluchy mogą zacząć chodzić już w wieku 9-10 miesięcy, podczas gdy inne potrzebują więcej czasu i zaczną samodzielnie chodzić dopiero po 18 miesiącach.

W miarę upływu czasu dziecko zyskuje coraz większą siłę i koordynację. Około 2 roku życia większość dzieci jest już w stanie chodzić płynnie i samodzielnie. Ich kroki stają się pewniejsze, a równowaga jest utrzymywana w coraz bardziej stabilny sposób. Dzieci zaczynają także kontrolować prędkość swojego chodzenia i mogą zmieniać kierunek bez większych trudności.

Co robić, kiedy dziecko nie chodzi?

Każde dziecko rozwija się w swoim własnym tempie. Nie ma jednoznacznej normy, kiedy powinno zacząć chodzić. Niektóre maluchy zaczynają chodzić wcześniej, inne trochę później. Ważne, aby być cierpliwym i dać czas na naukę. Dziecko potrzebuje bodźców sensorycznych i możliwości eksploracji, aby rozwijać swoje umiejętności motoryczne. Należy zachęcać je do aktywności ruchowej, np. pełzania, raczkowania i wspinania się. Ułatwi to wzmocnienie mięśni i rozwinięcie umiejętności potrzebnych do chodzenia.

Gdy dziecko skończyło rok, ale nie próbuje wstawać lub gdy ma więcej niż 18 miesięcy i nie wykazuje chęci do samodzielnego chodzenia, warto jednak skonsultować się z lekarzem. Ważne jest zwrócenie uwagi na ewentualne nieprawidłowości w sposobie poruszania się dziecka, takie jak skierowanie nóżek do środka lub na zewnątrz. Lekarz może ocenić rozwój dziecka i wykluczyć ewentualne problemy zdrowotne, które mogą wpływać na naukę chodzenia. Warto pamiętać, że wczesna interwencja może być kluczowa dla dalszego rozwoju.