Indukcja porodu — jak się przygotować?

Co to jest indukcja porodu?

Indukcja porodu oznacza zainicjowanie go przed jego naturalnym, spontanicznym rozpoczęciem. Stanowi ona zbiór praktyk obejmujących rozmaite procedury medyczne, takie jak inwazyjne metody mechaniczne czy środki farmakologiczne stosowane w szpitalu.

Kluczowe dla przyszłej matki jest poznanie wszystkich możliwości oraz związanego z nimi ryzyka. Lekarz prowadzący ciążę powinien uświadomić kobietę, a także uspokoić ją i zapewnić jej fachową opiekę. Po uzyskaniu pisemnej zgody szpital może wdrożyć wszelkie niezbędne procedury.

Wskazania do indukcji porodu

Indukcję porodu zaleca się w sytuacji, gdy konieczne okazuje się przyspieszenie porodu naturalnego, mimo braku objawów jego rozpoczęcia. W większości przypadków ma ona na celu przyniesienie istotniejszych korzyści zdrowotnych – zarówno dla matki, jak i dziecka – niż czekanie na samoistne rozpoczęcie akcji porodowej.

Wskazaniem do indukcji porodu może być ukończony 41. tydzień ciąży, a także szereg zagrożeń dla matki i dziecka, wynikających m.in. z chorób, lub trudności występujących przy poprzednich ciążach bądź konfliktu serologicznego. Procedurę tę stosuje się również w przypadku poronienia.

Indukcję porodu wolno wykonywać jedynie w okolicznościach sprzyjających porodowi siłami natury oraz z bezpośrednich wskazań medycznych. Przyśpieszanie akcji porodowej bez bezpośrednich przesłanek związanych z zagrożeniem życia lub zdrowia jest działaniem jatrogennym.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) sugeruje, aby indukcję porodu przeprowadzać u kobiet, które ukończyły 41. tydzień ciąży, gdy ich organizm nie zaczął samodzielnie przygotowywać się do porodu. Natomiast Polskie Towarzystwo Ginekologiczne opracowało listę wskazań do przeprowadzenia indukcji. Obejmuje ona między innymi:

• konflikt serologiczny,
• cukrzycę,
• nadciśnienie przewlekłe,
• przedwczesne odejście wód płodowych,
• stan przedrzucawkowy,
• wady rozwojowe płodu.

Każda decyzja o indukcji porodu powinna być podejmowana indywidualnie oraz poparta szerokim wywiadem z pacjentką i rozbudowanym procesem diagnostycznym.

Metody indukcji porodu

Nowoczesna ginekologia oraz położnictwo dysponują licznymi metodami pozwalającymi bezpiecznie przyjąć poród, również w mniej sprzyjających okolicznościach. W zależności od wskazań do indukcji lekarze mogą zdecydować się na wsparcie naturalnego procesu albo bardziej rozbudowaną ingerencję medyczną.

Poród jest procesem fizjologicznym i w trakcie jego przebiegu zachodzą zmiany hormonalne, które nie powinny być odbierane bez wyższych wskazań bezpieczeństwa, ponieważ istnieje wówczas zagrożenie wystąpienia szeregu powikłań.

Indukcja farmakologiczna

Najczęściej wybieraną formę indukcji porodu stanowi wsparcie procesu fizjologicznego z wykorzystaniem substancji farmakologicznych, przede wszystkim oksytocyny. Jej podanie wpływa na wzmocnienie skurczy. Jeśli jednak pacjentka ma niedojrzałą szyjkę macicy, o wiele lepsze rezultaty uzyska się z wykorzystaniem prostaglandyny.

Odpowiednio dobrana indukcja farmakologiczna jest w stanie zmniejszyć odsetek rozwiązywania ciąży z wykorzystaniem nagłego cięcia cesarskiego. Obecnie wielu specjalistów zaleca łączenie oksytocyny z PGE2, ponieważ podwyższa to skuteczność całego procesu indukcji.

Prostaglandyny wpływają na wzniecenie czynności skurczowej na wielu poziomach. W wyniku ich podania dochodzi także do relaksacji mięśni gładkich, co bezpośrednio przekłada się na zwiększenie rozwarcia szyjki macicy. Wedle badań zaaplikowanie prostaglandyny ma pozytywny wpływ na wywołanie skutecznego porodu pochwowego zakończonego rozwiązaniem siłami natury.

Natomiast do indukcji poronień, preindukcji ciąż obumarłych oraz w ramach wsparcia porodów dzieci niezdolnych do przeżycia stosuje się również mizoprostol, będący substancją podawaną głównie w leczeniu choroby wrzodowej. Po podaniu go dopochwowo wywołuje on czynności porodowe.

Indukcja mechaniczna

Mechaniczne wywoływanie porodu siłami naturalnymi może mieć miejsce przede wszystkim z wykorzystaniem metody amniotomii. Jest to sztuczne, inwazyjne przebicie błon płodowych. Trzeba jednak wiedzieć, że zwiększa ono ryzyko infekcji, a także stanowi zagrożenie wypadnięcia lub zaciśnięcia się pępowiny.

Pomocniczą metodę mechanicznego indukowania porodu stanowi też delikatne odklejanie kosmówki od doczesnej. Nie jest to tak inwazyjna i bolesna procedura jak szkodliwy masaż szyjki macicy. Jej działanie bazuje na pobudzeniu produkcji prolaktyny. Aby móc zastosować tę metodę, szyjka macicy musi być rozwarta co najmniej na 1 centymetr.

W ramach mechanicznego indukowania porodu wprowadza się także cewnik Foley’a. Jest on umieszczany w kanale szyjki macicy oraz przestrzeni pozaowodniowej. Jego funkcjonowanie bazuje na ciśnieniu wywieranym na tkanki, co prowadzi bezpośrednio do uwolnienia prostaglandyn. To inwazyjna metoda stosowana w sytuacjach wysokiego ryzyka.

Metody niefarmakologiczne – jak się przygotować do indukcji i porodu w szpitalu?

Kobiety chcące świadomie przygotować się porodu mogą w ostatnich tygodniach ciąży stosować niefarmakologiczne metody, takie jak:

• przyjmowanie preparatów ziołowych zawierających liście maliny czerwonej lub olej z wiesiołka (o działaniu naskurczowym),
• przyjmowanie preparatów homeopatycznych o działaniu naskurczowym,
• stosunek seksualny,
• drażnienie brodawek sutkowych.

Niefarmakologiczne metody wywołania porodu bazują na naturalnym pobudzeniu wydzielania oksytocyny oraz pobudzeniu skurczów.