Objawy infekcji poporodowej – na co zwrócić uwagę i jak reagować?

Czym jest infekcja poporodowa?

Infekcja poporodowa to stan zapalny wywołany przez drobnoustroje, które mogą zaatakować różne części organizmu kobiety po porodzie. Najczęściej dotyczy to macicy (zapalenie błony śluzowej macicy), ran po nacięciu krocza, miejsca cięcia cesarskiego lub układu moczowego. Ryzyko infekcji zwiększa się w wyniku komplikacji podczas porodu, takich jak przedłużający się czas trwania porodu, pęknięcie błon płodowych na długo przed narodzinami dziecka czy zastosowanie zabiegów medycznych, takich jak kleszcze położnicze.  

Najczęstsze objawy infekcji poporodowej

Rozpoznanie infekcji poporodowej nie zawsze jest łatwe, ponieważ wiele objawów, takich jak osłabienie czy niewielka gorączka, może być również związanych z naturalnym procesem regeneracji organizmu. Jednak pewne sygnały powinny wzbudzić niepokój. Oto one:

• Gorączka i dreszcze

Jednym z pierwszych objawów infekcji jest gorączka, która utrzymuje się przez dłuższy czas lub szybko narasta. Gorączka powyżej 38°C w okresie połogu może wskazywać na rozwój zakażenia. Towarzyszą jej często dreszcze, uczucie zimna i ogólnego rozbicia. Nie należy bagatelizować tych objawów, zwłaszcza jeśli pojawiają się nagle lub mają tendencję do nasilania się.  

• Ból w podbrzuszu

Ból w okolicy macicy jest naturalny po porodzie, ponieważ narząd ten kurczy się, wracając do swoich pierwotnych rozmiarów. Jednak jeśli ból staje się intensywny, pulsujący lub utrzymuje się przez wiele dni, może to być objaw zapalenia błony śluzowej macicy (endometritis). Stan ten często wiąże się również z gorączką oraz nieprzyjemnym zapachem odchodów połogowych.  

• Nieprawidłowe odchody połogowe

W okresie połogu kobiety wydalają odchody połogowe, które początkowo są obfite i mają czerwoną barwę. Z czasem zmieniają one kolor na brązowy, a potem żółtawy, aż do ich całkowitego zaniku. Jeśli jednak odchody nabierają nieprzyjemnego zapachu lub zawierają ropę, może to wskazywać na infekcję w macicy. Warto również zwrócić uwagę na ich ilość – nagły wzrost intensywności krwawienia może być sygnałem alarmowym.  

• Obrzęk, zaczerwienienie i ból w miejscu nacięcia lub rany

W przypadku kobiet po porodzie naturalnym, którym wykonano nacięcie krocza, lub po cesarskim cięciu istnieje ryzyko zakażenia rany. Jeśli rana staje się obrzęknięta, zaczerwieniona, bolesna w dotyku lub pojawia się wydzielina ropna, konieczna jest szybka interwencja lekarska. Takie objawy wskazują na miejscowe zakażenie, które może rozprzestrzenić się na inne tkanki, jeśli nie zostanie opanowane.  

• Problemy z oddawaniem moczu

Ból, pieczenie lub trudności w oddawaniu moczu to symptomy, które mogą wskazywać na infekcję układu moczowego – to częsty problem w okresie poporodowym. Wynika to z osłabienia mięśni miednicy, urazu dróg moczowych podczas porodu lub stosowania cewnika. Jeśli objawom tym towarzyszą gorączka lub ból w okolicy nerek, może to sugerować poważniejszy stan, taki jak odmiedniczkowe zapalenie nerek.  

• Ogólne osłabienie i zmęczenie

Choć uczucie zmęczenia jest normalne po porodzie, nagłe pogorszenie stanu zdrowia, brak energii i trudności w wykonywaniu codziennych czynności mogą być oznakami infekcji. Jeśli towarzyszy temu bladość skóry, kołatanie serca lub zawroty głowy, może to również wskazywać na anemię wywołaną utratą krwi, która może współwystępować z zakażeniem.  

• Ból w piersiach

W przypadku kobiet karmiących piersią istnieje ryzyko zapalenia piersi (mastitis). Objawia się ono bolesnym obrzękiem, zaczerwienieniem skóry na piersi, gorączką oraz ogólnym złym samopoczuciem. Stan ten wymaga wdrożenia kuracji, ponieważ nieleczone zapalenie piersi może prowadzić do powstania ropnia.  

Przyczyny i czynniki ryzyka infekcji poporodowych

Do infekcji poporodowej dochodzi, gdy drobnoustroje – najczęściej bakterie – przedostają się do organizmu kobiety i wywołują stan zapalny. Niektóre sytuacje zwiększają ryzyko zakażenia:  

• długi poród lub przedłużone odejście wód płodowych – im dłużej błony płodowe są przerwane, tym większe ryzyko zakażenia, 
• komplikacje podczas porodu – np. użycie kleszczy położniczych, próżniociągu bądź nacięcie krocza, 
• cesarskie cięcie – chociaż jest to powszechnie wykonywana procedura, wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia infekcji niż poród naturalny,  
• osłabiona odporność – np. w wyniku anemii, cukrzycy lub innych chorób przewlekłych.  

Diagnostyka i leczenie

Jeśli zauważy się u siebie którykolwiek z wymienionych objawów, nie warto zwlekać z konsultacją z lekarzem. Wczesna diagnostyka pozwala szybko wdrożyć leczenie i uniknąć poważnych powikłań.  

Jak wygląda diagnoza?

Lekarz może zlecić badania krwi, aby sprawdzić poziom leukocytów (świadczących o stanie zapalnym) oraz posiewy w celu identyfikacji drobnoustrojów odpowiedzialnych za zakażenie. W przypadku podejrzenia zapalenia błony śluzowej macicy wykonuje się również badanie USG.  

Leczenie infekcji poporodowej

W zależności od rodzaju zakażenia leczenie może obejmować:  

• antybiotyki – są podstawowym sposobem walki z infekcjami bakteryjnymi,  
• leczenie miejscowe – w przypadku zakażenia ran stosuje się opatrunki i maści przeciwbakteryjne,
• nawadnianie i odpoczynek – odpowiednia regeneracja organizmu jest kluczowa w procesie leczenia.  

W ciężkich przypadkach, np. w przypadku rozwoju sepsy, konieczna może być hospitalizacja i intensywna terapia.  

Jak zapobiegać infekcjom poporodowym?

Choć nie można całkowicie wyeliminować ryzyka, istnieje kilka kroków, które można podjąć, aby je zminimalizować:  

• higiena osobista – regularna pielęgnacja krocza i wymiana podpasek połogowych pomagają zapobiec rozwojowi bakterii,  
• obserwacja ran – warto codziennie sprawdzać miejsce nacięcia lub cięcia cesarskiego pod kątem objawów zakażenia, 
• zdrowa dieta – wskazana jest dieta bogata w witaminy i minerały, wspierająca odporność organizmu, 
• unikanie przemęczenia – odpoczynek i wsparcie bliskich są nieocenione w okresie połogu.  

Infekcja poporodowa to poważny problem, który wymaga szybkiej reakcji. Znajomość jej objawów pomaga w wykryciu zakażenia na wczesnym etapie. Dzięki temu możliwe jest szybkie wdrożenie leczenia i uniknięcie powikłań. Warto pamiętać, że zdrowie mamy po porodzie jest równie ważne jak zdrowie nowo narodzonego dziecka – dobrze, by młoda mama zadbała także o siebie w tym wyjątkowym czasie.